woensdag 9 november 2016

Rustig...?

Door Tjalling van den Bosch

Denksporters, zoals dammers en schakers, zitten tijdens een reguliere partij, normaal gesproken, rustig achter het bord.  Een dampartij duurt tegenwoordig zo'n 4 uur, de schaakpartijen (zeker op topniveau) duren vaak een uurtje langer. Emoties spelen zich hooguit binnenskamers ('tussen de oren') af. Zo hoort het ook en daarom zullen deze sporten ook nooit 'een kijksport' worden.
Vooraf is er 'het handje schudden'; hetzelfde ritueel vindt ook plaats na afloop van de partij. Vervolgens worden de notatieformulieren ingevuld en dat was het dan. Kortom voor de niet-dammer/schaker valt er weinig te genieten.

Toch . . .!

Toch is het voor de beoefenaars van deze edele denksporten (tijdens de partij) vaak wel degelijk een achtbaan van emoties, zeker wanneer de partij zich in een beslissende fase bevindt. Vaak zijn in die fase de voeten representatief voor de onderhuidse spanning; de één heeft de voeten stevig om de stoelpoten geklemd, een ander lijkt zijn voeten niet onder controle te hebben. Driftig, staccato, nerveus tikken de 'onderdanen' op de vloer.
Weer een ander heeft vanaf het begin van de partij zijn benen over elkaar geslagen. Het is juist het 'zwevende been', dat niet rustig te krijgen is; maar ach, zolang de tafel niet meetrilt, is zo'n voeten-tic natuurlijk vrij onschuldig.

Maar . . ., wanneer een speler een grote fout begaat, schieten de emoties plotseling wel degelijk zichtbaar alle kanten uit!  Zelfbeklag en zelfhaat strijden dan om voorrang in de hersenpan van de blunderaar! Zie het onderstaande filmpje van Hans Jonker, gemaakt tijdens het wereldkampioenschap dammen 2011 (Emmeloord/Urk):   



De Nederlandse schaakgrootmeester J. H. (Hein) Donner (hij leefde van 1927 tot 1988) verloor in 1972 de herkamp om de Nederlandse titel tegen Hans Ree. Donner omschreef het moment van overgave als volgt:
"Nadat ik de beslissende partij geheel beheerst had opgegeven en in de beste Angelsaksische traditie mijn tegenstander waardig de hand had gedrukt, rende ik naar huis, waar ik mij brullend en krijsend op mijn bed wierp en de dekens hoog over mijn gezicht heen trok. Drie dagen en drie nachten werd ik bezocht door de Erinyen. Daarna stond ik op, kleedde mij, kuste mijn vrouw en overwoog de stand van zaken".

Om maar aan te geven dat er misschien niet veel actie tijdens de partijen te bespeuren valt, maar zeker is, dat de emoties meer dan een bijrolletje spelen!

Nog zo'n moment . . .

In 2015 vond in Noorwegen het WK blitz voor schakers plaats. Natuurlijk was Magnus Carlsen de grote favoriet van de Noren. Carlsen stond dan ook onder grote druk en winnen in zijn thuisland was tot dan aanzienlijk lastiger voor de Noorse grootmeester dan elders! Maar tijdens het toernooi draaide Carlsen vanaf de eerste ronde uitstekend mee, tot . . . hij plotseling tweemaal achterelkaar verloor. De tweede maal tegen schaker/dammer Vassily Ivanchuk . . .!
In het onderstaande filmpje, van de Noorse staatstelevisie (NKR,) spatten de emoties er bij Carlsen vanaf, nadat hij tot tweemaal toe een rampzalige fout beging:



Hoe vond u dat hupje van Ivanchuk? Heerlijk toch!

Ook al ziet u het niet, beste niet-dammers/schakers, de emoties schieten tijdens de partijen van links naar rechts, van boven naar beneden. Het moge duidelijk zijn, partijen worden niet alleen gewonnen door rationeel denken!!

Benieuwd of we tijdens de komende WK-match dammen ook emoties te zien krijgen...!


1 opmerking: