Jannes... (5)

Door Tjalling van den Bosch

In het vorige epistel over Jannes van der Wal heb ik getracht duidelijk te maken dat hij nu ook weer niet zo'n aparte was. Ja, hij had zijn nukken, ja, hij had rare fratsen; wanneer hij dingen moest doen die hem niet aanstonden, kon hij onhandelbaar worden.  

Van jongs af aan hadden zijn ouders de handen vol aan Jannes. In het boek Jannes, dat samengesteld werd door Jaap Kiers en Bouke Nielsen, komen mensen aan het woord die een verhaal over Jannes hadden.
Het boek is een must voor mensen die Jannes van dichtbij willen 'meemaken'! In dat boek vertelt Jannes zijn broer Harke: "Jannes was een kleine ontdekker, maar ook een ondeugd. Als geen ander kwelde hij mem en heit (moeder en vader) met zijn koppigheid. Grenzen waren er niet alleen om verkend te worden, maar ook om te overschrijden. Waar ik (Harke dus) na één of twee waarschuwingen steevast eieren voor mijn geld koos, was Jannes oostindisch doof. Een tik op de broek, een donderpreek, een opvoedkundig gesprek, voor straf naar zolder, alle mogelijke varianten van corrigerend gedrag werden toegepast, maar niets hielp". 

Dan wist hij het pas . . .

Jannes ontdekte de wereld, niet door in te gaan op waarschuwingen van anderen ("moet je niet doen Jannes!"), nee hij wist pas hoe het zat, nadat hij 'het deksel op de neus' had gekregen.
Op een gegeven ogenblik ontdekte Jannes de muziek; het was niet alleen een waarneming, nee, zoals zo vaak, raakte hij ook hierdoor geobsedeerd. En dan weet je het wel met Jannes . . .. 
Toen het Jannes financieel wat beter ging, kocht hij een piano en nam een pianoleraar 'in dienst'. Nadat Jannes de basisprincipes van het bespelen van het klavier onder de duim had, wilde hij direct de 'zwaarste' stukken spelen!  Dat leidde meer dan eens tot frustraties; zijn pianoleraar, Nico Bleeker, aan het woord in het gememoreerde boek: "Jannes zijn nieuwsgierigheid, gulzigheid en onvermoeibaar enthousiasme zouden hem eigenlijk tot een ideale leerling moeten maken. Toch hield geen leraar het lang met hem uit".

Jannes van der Wal

Dat 'in de ban van iets raken' en zich er vervolgens helemaal op storten, dat was Jannes ten voeten uit. Op een gegeven ogenblik kwam Jannes in aanraking met het schaken; vervolgens werd er een hele verzameling schaakboeken aangeschaft.

Voor het schaken had Jannes aanzienlijk meer talent dan voor het bespelen van de ivoorkleurige toetsen; hij beet zich vast in het oude spel op de 64 velden. Het resulteerde in het feit, dat hij het in betrekkelijk korte tijd schopte tot FIDE-meester (FIDE is de internationale schaakbond). 

De Evenaar . . . 

Jannes zijn 'tweede huis' (in Groningen) werd het denksportcafé De Evenaar; ook uitbater Piet Jansen vertelt een verhaal over de begeisterung welke Jannes over zich kreeg, wanneer hij iets interessants had ontdekt:

"Het was enkele jaren na zijn wereldkampioenschap, toen Jannes voor de eerste keer De Evenaar binnenstapte. Al snel ging zijn aandacht naar diverse andere denksporten, die hier werden bedreven, zoals backgammon, bridge en schaken. Of zijn keuze voor het spelen van backgammon in eerste instantie is beïnvloed door de uiterlijke vorm (het wordt ook met schijven gespeeld) weet ik niet, maar het duurde niet lang of Jannes had zijn eerste boeken over deze sport aangeschaft! Na ruim een half jaar bleek echter, dat er toch niet zoveel mensen om hem heen waren, die het spel met hetzelfde fanatisme wilden bedrijven, als Jannes zelf. Zijn interesse nam dan ook gestaag af en hij ontdekte een totaal andere sport: bridge. Binnen de kortste keren schafte hij zich een kleine bridgebibliotheek aan en er ging geen dag voorbij zonder dat hij in het café kwam om te kiebitzen".

Kiebitzers zijn toeschouwers, die zich luid en duidelijk met het spel bemoeien, soms tijdens het spel, maar zeer zeker daarna, tijdens de analyses achteraf!

Dat 'álles van iets willen weten', met een onvergelijkbaar fanatisme, dat was misschien 'het vreemde' aan Jannes. Het was ook iets dat Jannes vanaf zijn vroegste jeugd al had; in hun peuterjaren waren Harke en hij onafscheidelijk. Daar kwam abrupt een einde aan toen Harke een jaar eerder dan Jannes naar de lagere school moest (tegenwoordig groep 3). Jannes vond dat oneerlijk, Harke mocht naar school, leren en leuke dingen doen (ontdekken) en hij niet!  Natuurlijk moest Harke zijn nieuw verwonnen wijsheden delen met Jannes;  toen Jannes in de eerste klas zat kon hij al lezen, rekenen en schijven! 

Jannes de wereldontdekker, maar wel op zijn eigen manier . . .. 

Wordt vervolgd . . .